Rok szkolny wystartował. Nie będziemy udawać, że jakoś szczególnie się z tego faktu cieszymy, ale z drugiej strony… nauka naprawdę może być ciekawa! Naszą ulubioną jest oczywiście hydrologia, w której tajniki będziemy Was wdrażać w najbliższych miesiącach. Zaczynamy!
Nazwa tej dziedziny wywodzi się z greki, w której hýdōr to woda, a lógos znaczy tyle, co słowo, nauka. Fachowo rzecz ujmując, jest to dział geografii fizycznej, który zajmuje się badaniem wody występującej w środowisku przyrodniczym (w tym przypadku określanym jako hydrosfera). To dość ogólne pojęcie, dlatego nauka ta ma sporo „poddziałów”. Zobaczcie, w czym specjalizują się poszczególne z nich:
- glacjologia –lodowce i lądolody
- kriologia – woda pod postacią lodu
- krenologia – źródła wody
- potamologia – rzeki i potoki
- paludologia – bagna
- limnologia – jeziora i inne zbiorniki wodne
- oceanografia – wody morskie i oceaniczne
- hydrogeologia – wody podziemne
- ekohydrologia – oddziaływania między organizmami żywymi, a cyklem hydrologicznym
- hydrometeorologia – procesy dotyczące obecności wody w atmosferze oraz opady
Pora na kilka podstawowych pojęć. Głównym przedmiotem badań hydrologii jest krążenie wody w przyrodzie, które fachowo określa się jakoś cykl hydrologiczny. Podstawę empiryczną hydrologii stanowi hydrometria. Zbieraniem materiałów pomiarowo-obserwacyjnych, przeprowadzaniem badań, a następnie ich publikowaniem zajmują się państwowe służby hydrologiczne – w Polsce jest to Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
W literaturze fachowej można spotkać się z dwoma pojęciami określającymi naukę o wodzie: hydrografia i hydrologia. Ta pierwsza jest nazwą tradycyjną/historyczną. Współcześnie przyjęło się, że hydrografia zajmuje się opisywaniem i pomiarami otwartych obiektów wodnych (np. oceanów, mórz, jezior itd.), zaś hydrologia – występowaniem wody na powierzchni lub w głębi Ziemi oraz jej właściwościami biologicznymi, chemicznymi i fizycznymi.
Jak już zdążyliście się pewnie zorientować, w nauce o wodzie występuje sporo podziałów. Np. ze względu na badane cechy wody możemy wyróżnić:
- hydrofizykę, która bada fizyczne właściwości wód naturalnych oraz procesów fizycznych przebiegających w wodzie w każdym stanie skupienia;
- hydrochemię, która bada skład chemiczny wód naturalnych oraz dynamikę procesów zachodzących w hydrosferze;
- hydrobiologię, która zajmuje się roślinami i zwierzętami występującymi w wodach naturalnych.
Jakby tego było mało, można przyjąć także podział ze względu na stopień rozwoju naukowego hydrologii. I tak mamy:
- hydrometrię, która zbiera informacje ilościowe o obiektach wodnych, zjawiskach i procesach;
- hydrologię opisową (zwaną też – jak wspomnieliśmy wcześniej – hydrografią), która opisuje obiekty i zjawiska wodne –przedmiotem jej badań jest rejestracja wód na Ziemi, co przekłada się na sporządzanie map hydrograficznych;
- hydrologię ogólną, która bada hydrosferę w ujęciu poszczególnych obiektów hydrograficznych;
- hydrologię dynamiczną, która opisuje zjawiska hydrologiczne i zależności pomiędzy nimi w czasie;
- hydrologię regionalną, która bada i porównuje procesy hydrologiczne w różnych strefach geograficznych;
- hydrologię stosowaną (zwaną też inżynierską) wykorzystywaną w praktyce do rozwiązywania inżynieryjnych problemów wodno-gospodarczych.
Osoba, która zajmuje się hydrologią zawodowo, nazywana jest hydrologiem. Tu także występują podziały: hydrolog może się bowiem specjalizować np. w wodach powierzchniowych lub hydrogeologii. Hydrolodzy gromadzą i interpretują dane związane z poszczególnymi etapami cyklu hydrologicznego, planują i opracowują zrównoważone metody wykorzystywania zasobów wodnych, działają na rzecz racjonalnego gospodarowania wodą, informują o tendencjach w zakresie np. jakości i ewentualnych niedoborów wody, a także poszukują zrównoważonych sposobów pozyskiwania wody. To bardzo ważny i odpowiedzialny zawód. Praca w nim daje satysfakcję – na co dzień możesz przyczyniać się bowiem do ochrony i racjonalnego gospodarowania zasobami wody, a co za tym idzie – chronić klimat i gatunki oraz zmniejszać szkody wyrządzane środowisku naturalnemu, co w dzisiejszych czasach jest coraz bardziej istotną kwestią. Zastanawiasz się nad wyborem ścieżki zawodowej? Może warto pomyśleć o hydrologii? Na blogu i FB ruszamy z cyklem, w którym będziemy przedstawiać najważniejsze pojęcia związane z tą dziedziną nauki.
wsparcie merytoryczne: sjp.pl, encyklopedia.pwn.pl, geopasja.blog.pl, science-girl-thing.eu, pila-hydro.home.amu.edu.pl