Wierzymy, że „nauka przez zabawę” to klucz do sukcesu. W ramach HYDROMISJI chcemy uczyć, wykorzystując elementy grywalizacji. Wprowadzać w ciekawy świat nauki, łącząc wiedzę z dziedziny ekologii, przyrody, chemii i biologii. Pomagać w poznawaniu natury dzięki samodzielnie wykonywanym doświadczeniom.
Świadomość dotycząca wpływu ludzi na środowisko i odpowiedzialności za wspólne dobro, jakim jest Ziemia, jest niezbędna do kształtowania właściwych nawyków, które przełożą się na codzienne zachowania przyjazne naturze.
W ostatnich tygodniach pokazaliśmy Wam kilka doświadczeń, które w prosty sposób pomagają zrozumieć wodne zasady. Wiążą się one z przygotowywanym przez nas programem i centrum edukacyjnym HYDROMISJA. Zbiorczo przypominamy i polecamy jako sposób na kreatywne i edukacyjne spędzenie czasu z najmłodszymi 🙂
PIEPRZ NA CELOWNIKU, czyli napięcie powierzchniowe i dwoista budowa cząsteczki H2O
Przygotuj wodę, głęboki talerz, pieprz oraz kostkę mydła (ew. płyn do naczyń) i zobacz, jak pieprz ucieka tam, gdzie pieprz rośnie
Dotknięcie wody czystym palcem nie powoduje zmian w zachowaniu pieprzu. Gdy palec jest namydlony, pieprz ucieka w kierunku brzegów naczynia. DLACZEGO?
Wskutek kontaktu z detergentem (środkiem powierzchniowo czynnym) zmniejsza się napięcie powierzchniowe wody – niewidoczna błonka na jej powierzchni pęka jak przekłuty balonik. Dodatkowo, środki czystości mają podwójną budowę: jedna ich część lubi wodę (hydrofilowa), druga wręcz przeciwnie (hydrofobowa). Gdy zanurzamy w wodzie z pieprzem namydlony palec, cząsteczki detergentu ustawiają się niczym pływające spławiki skierowane częścią wodolubną w dół. Znajdującą się po drugiej stronie częścią hydrofobową odpychają wodę ze znajdującymi się w niej drobinkami pieprzu. Brud na ciele utrzymuje się wskutek wydzielanych przez skórę tłuszczy. Sama woda nie potrafi ich usunąć, ale dla mydła to proste! Częścią hydrofobową przyczepia się do tłuszczu i brudu, otaczając go. Znajdująca się na zewnątrz tej otoczki część hydrofilowa podejmuje współpracę z wodą, umożliwiając zmycie brudu wraz z mydłem.
ROZPUŚCI SIĘ CZY NIE, czyli rozpuszczalność
Przygotuj sól, cukier, kakao rozpuszczalne, ziarna kawy, ryż lub kaszę, ew. sok, olej lub oliwę (w zależności od tego, co znajdziecie w kuchni) oraz słoiczki do połowy napełnione wodą. Do każdego ze słoiczków dodaj łyżeczkę substancji. Energicznie zamieszaj (można też zakręcić słoik i potrząsnąć). Obserwuj, co się dzieje.
Generalnie w wodzie rozpuszczają się substancje do niej podobne (np. sok) i takie, w których strukturę woda może z łatwością wniknąć (np. sól, kakao, cukier). Niektóre substancje rozpuszczają się w sposób nieodwracalny, inne w odwracalny (sprawdźcie, jak zachowuje się rozpuszczona w wodzie sól, gdy taki roztwór zacznie się gotować, czyli odparowywać wodę). Rozpuszczalność bywa ograniczona – sól lub cukier będą się rozpuszczać tylko do określonego momentu. Zależy ona też od temperatury – sprawdźcie, czy więcej soli można rozpuścić w ciepłej czy zimnej wodzie. Substancje stałe (gęstsze od wody) o strukturze, w którą cząsteczki wody nie mogą wniknąć, nie rozpuszczają się i opadają na dno naczynia pod wpływem grawitacji (ryż, kasza, kawa) lub tworzą w wodzie zawiesinę i wypływają na wierzch (niczym przysłowiowa „oliwa sprawiedliwa”).
LEWITUJĄCA ŚWIECZKA, czyli natura nie znosi próżni
Dlaczego otoczona wodą i przykryta słoikiem świeczka gaśnie, a następnie unosi się?
Płomień pali się dzięki obecnemu w powietrzu tlenowi. Gdy świecę przykryjemy słoikiem, pozostaje jej tylko tlen znajdujący się w powietrzu wewnątrz tego słoika. W miarę spalania świeczki zapas tlenu się zużywa, co uniemożliwia podtrzymanie ognia. Dlatego świeczka gaśnie.
Gdy świeczka się pali, powietrze w słoiku nagrzewa się, a jego cząsteczki oddalają się od siebie i mimo zużywanego tlenu, wypełniają całą objętość słoika.
Gdy świeczka gaśnie, powietrze zaczyna się oziębiać, a jego cząsteczki – zbliżać do siebie (powietrze się kurczy). W słoiku powstaje więc „wolne” miejsce, które wypełnia wylana na talerz woda.
Skoro powietrze zajmuje mniej miejsca, dodatkowa przestrzeń musi zostać czymś wypełniona – dlatego do wnętrza słoika zostaje wessana woda, która unosi świeczkę.
DŹWIĘKI WODY, czyli wyzwanie dla uszu
Woda to także odgłosy! Jest ich mnóstwo. Czy umiecie je zidentyfikować? Włączcie głośniki, nadstawcie uszu i dajcie znać w komentarzach, jakie dźwięki rozpoznajecie w nagraniu⤵️
Główne cele naszego Centrum Edukacyjnego, które powstaje na terenie Oczyszczalni Ścieków Gdańsk Wschód to:
- nauka szacunku do środowiska przyrodniczego,
- kształtowanie proekologicznych nawyków,
- wzbudzenie zainteresowania tematami związanymi z ekologią,
- pomoc w zrozumieniu znaczenia dostępu do czystej wody dla organizmów,
- zapoznanie z działaniem systemu wodociągowo-kanalizacyjnego.
Ze względu na pandemię, nie możemy aktualnie przeprowadzić zajęć pilotażowych dla klas 0-3 w placówkach. Przygotowujemy więc HYDROBOXY – specjalne paczki, które ułatwią nauczycielom samodzielne przeprowadzenie wodnych lekcji💙
