Jak chronimy ujęcia?

Zapewnienie ciągłości dostaw czystej i zdrowej wody wymaga troski o jej zasoby. Obejmuje ona zarówno monitoring wód podziemnych, jak i ustanawianie stref ochronnych ujęć.

O realizowanym przez nas wspólnie z Państwowym Instytutem Geologicznym kompleksowym programie monitoringu wód podziemnych pisaliśmy już tutaj. Tym razem skupimy się na drugim aspekcie – strefach ochronnych.

UJĘCIA

Mieszkańcy Gdańska zaopatrywani są w wodę z 7 podstawowych ujęć głębinowych (Lipce, Czarny Dwór, Zaspa Wodna, Dolina Radości, Osowa, Zakoniczyn, Pręgowo, 1 ujęcia powierzchniowego (Straszyn) oraz 2 ujęć podziemnych Sopotu. Produkcję wody uzupełniają 2 ujęcia lokalne oraz 2 ujęcia rezerwowe.

Czarny Dwór (na zdjęciu od lewej / fot. aeromedia.pl) to jedno z głównych ujęć Gdańska. Pokrywa ok. 22% całkowitego zapotrzebowania na wodę. Wybudowane w latach 1959-65, w obecnym kształcie funkcjonuje od 2003. Obejmuje 23 (wg. pozwolenia wodnoprawnego) studni czwartorzędowych, 6 trzeciorzędowych i 3 kredowe. Zaopatruje mieszkańców Przymorza, części Żabianki, Zaspy i Wrzeszcza. Zaspa Wodna (na zdjęciu po prawej) jest z kolei ujęciem najstarszym (oddana do eksploatacji w latach 1918–1926). Posiada 12 studni czwartorzędowych i 2 studnie kredowe. Zaopatruje mieszkańców Brzeźnia, Zaspy i Wrzeszcza (7% zapotrzebowania).

STREFY OCHRONNE

Dla ochrony sanitarnej ujęć wód ustanawia się specjalne strefy ochronne – obejmujące teren ochrony bezpośredniej oraz pośredniej.

Na ich obszarach obowiązują ograniczenia warunków użytkowania, mające na celu zapewnienie dobrej jakości wody i uniknięcie zagrożeń jej zanieczyszczenia. Ochrona prawna pozwala zadbać o jakość i czystość zasobów wodnych oraz zapewnić bezpieczną eksploatację. W strefie ochronnej obowiązują nakazy, zakazy i wytyczne w zakresie korzystania z wody czy sposobu użytkowania otaczających je gruntów.

Studnie 2 ważnych ujęć (Czarny Dwór, Zaspa Wodna) znajdują się w Pasie Nadmorskim. Plany zabudowy na terenie ochrony pośredniej (obszar II – między północną granicą obszaru o zaostrzonych warunkach ochrony a brzegiem morza) budzą wśród mieszkańców obawy i kontrowersje. Czy mogą zagrozić podziemnym ujęciom wody?

W 2008 r. zleciliśmy Państwowemu Instytutowi Geologicznemu (Oddział Geologii Morza w Gdańsku) ekspertyzę pn. Ocena możliwości i ograniczeń lokalizowania inwestycji (w tym obiektów wysokościowych) w strefie pośredniej ujęcia wód podziemnych Czarny Dwór i Zaspa, a zwłaszcza na obszarze o zaostrzonych warunkach ochrony. Stała się podstawą do zmiany rozporządzenia o ustanowieniu strefy ochronnej ujęć wody Czarny Dwór i Zaspa, wprowadzającej dodatkowe zakazy, nakazy i ograniczenia dla planowanych w strefie inwestycji (w tym obiektów wysokościowych).

W celu wyeliminowania negatywnego wpływu na zasoby ujęć wód podziemnych opracowano specjalne wytyczne.

Kierując się nimi, na etapie wydawania warunków technicznych i uzgadniania lokalizacji opiniujemy planowane przedsięwzięcia w strefie ochronnej ujęć Tarasu Nadmorskiego pod kątem spełnianych wymogów.

W przypadku projektowanych obiektów kubaturowych (kondygnacji podziemnych) lub liniowych wymagających zastosowania tymczasowych odwodnień i wykopów, Inwestor zobowiązany jest do przedłożenia nam projektu odwodnień oraz analizy hydrogeologicznej określającej wpływ zastosowanych rozwiązań na dynamikę oraz stan chemiczny wód podziemnych.
W procesie opiniowania inwestycji wymagane jest również przedstawienie sposobu zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na działce Inwestora, dostosowanego do warunków obowiązujących w strefie.

W II obszarze strefy ochrony pośredniej (gdzie procedowany jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Brzeźno rejon al. Hallera i ul. Jantarowej II), zakazane jest m.in.:

wprowadzanie ścieków do ziemi i wód powierzchniowych (z wyjątkiem podczyszczonych do wartości normatywnych wód opadowych i roztopowych),
podejmowanie przedsięwzięć wymagających przy realizacji kondygnacji podziemnych stałych lub tymczasowych odwodnień czy palowania bez szczegółowego rozpoznania warunków hydrogeologicznych i analizy skutków planowanych odwodnień działań na wody podziemne oraz przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko zgodnie z przepisami,
prowadzenie stałych odwodnień (np. za pomocą studni, igłofiltrów, drenaży, rowów itp.), z których łączna ilość odprowadzanych wód podziemnych z całego obszaru strefy ochronnej przekraczałaby 20% zasobów eksploatacyjnych ujęć komunalnych „Czarny Dwór” i „Zaspa”
prowadzenie stałych odwodnień (np. za pomocą studni, igłofiltrów, drenaży, rowów itp.) o głębokości obniżenia zwierciadła wód podziemnych przekraczających wartość 1 m.

Ochrona ujęć wody jest jedną z naszych kompetencji. W trosce o zabezpieczenie zasobów wody ustalane są strefy ochronne – obejmujące teren ochrony bezpośredniej i pośredniej. Obowiązują w nich wymogi, które muszą spełnić wszelkie inwestycje, opiniowane przez nas na etapie wydawania warunków technicznych. Taka procedura gwarantuje, że realizowane przedsięwzięcia nie będą zagrażały bezpieczeństwu ujęć wód podziemnych.