Eksploatację zbiorników wody Stara Orunia i Stary Sobieski zakończono pod koniec lat 70-tych. Obiekty straciły swoje walory, ponieważ stały się zbyt nisko wyniesione dla rozbudowującego się miasta. Nieczynne i zapomniane budowle ulegały degradacji. Na przełomie lat 2010/11 postanowiliśmy dać im nowe życie. Chcąc przywrócić gdańszczanom zapomnianą historię i pokazać wspaniałe dziedzictwo Gdańska – zabytkowe elementy wodociągowe, zainicjowaliśmy Gdański Szlak Wodociągowy.
– Obiekty infrastruktury wodociągowej objęte naszym projektem stanowią świadectwo historii gdańskich wodociągów i rozwoju myśli technicznej – mówi Jacek Skarbek, prezes GIWK – Realizowane wspólnie z miastem Gdańsk przedsięwzięcie zakłada zachowanie dawnych elementów w możliwie zbliżonej do oryginalnej formie i specyfice, zgodnie z zachowanymi dokumentami.
Gdański Szlak Wodociągowy to także teren wokół zbiorników, który został zagospodarowany w ramach realizacji projektu. W każdym miejscu są atrakcyjne punkty widokowe oraz miejsce do rekreacji z dostępem do wody pitnej ze zdroju.
Mamy nadzieję, że obiekty zaintrygują i przyciągną nie tylko miłośników historii, nauki czy przyrody, ale także poszukiwaczy przygód.
ZBIORNIK WODY STARA ORUNIA – KLIKNIJ, BY ZAPISAĆ SIĘ NA WYCIECZKĘ >>>
Jednokomorowa budowla terenowa, która – choć głęboko pod ziemią – paradoksalnie pełniła rolę wieży ciśnień, zaopatrując mieszkańców Gdańska w wodę pitną z drenażowego ujęcia wody w Pręgowie.
Ze względu na klasyczną konstrukcję, złożoną z 11 naw spoczywających na łukach 8 arkad, wymurowaną z czerwonej cegły (pochodzącej z Cegielni w Kolibkach), obiekt może budzić skojarzenia sakralne. Został wybudowany na planie kwadratu o boku 40 m, a jego wysokość wynosi ponad 5 m. Początkowo gromadził ok. 4500 m3 wody.
Po wyłączeniu obiektu z eksploatacji, specyficzny mikroklimat spowodował, że zadomowiły się w nim nietoperze.
To jedno z największych i najbardziej wartościowych siedlisk tych zwierząt w Polsce północnej, zimowisko kilkuset nietoperzy z 4 gatunków: nocek duży, nocek Netterera, nocek rudy i gacek brunatny. Dla spokoju i komfortu skrzydlatych lokatorów, podczas renowacji wnętrza zachowano jego charakter i naturalną „patynę”. Aby zapewnić nietoperzom jak najlepsze warunki temperatury i wilgotności, zbiornik będzie na stałe zalany wodą (do wysokości ok. 30 cm).
WIZYTY NA ZBIORNIKU STARA ORUNIA – ZAPISY I SZCZEGÓŁY >>>
Unikatowy zabytek sztuki inżynieryjnej z 1911 r. znajduje się na szczycie Góry Szubienicznej we Wrzeszczu. Prezentuje on całkowicie odmienną koncepcję i technologię w porównaniu do zbiornika oruńskiego.
- Potężna podziemna budowla posadowiona jest na planie koła o średnicy 50 m i powierzchni 1670 m2 oraz podzielona na przestrzenie o ciekawym układzie, zgrupowane w dwie komory wodne i komorę zasuw z częściowo zachowanym oryginalnym wyposażeniem.
- Jedynym „zewnętrznym” elementem obiektu jest potężna ściana frontowa komory zasuw, która nie ma sobie równych wśród innych zbiorników, zarówno pod względem wymiarów (12,8 x 6,3 m), jak i opracowania architektonicznego w stylu neoklasycyzmu.
- Z uwagi na rozwiązania konstrukcyjne, rzeczywista całkowita kubatura zbiornika Sobieski wynosi aż 8238 m3, znacząco przewyższając pojemność gromadzonej w nim niegdyś wody (5 tys. m3).
Rozmiary zbiornika sprawiają, iż ukryta w mroku, trudna do określenia przestrzeń wokół nas, w nietypowy sposób oddziałuje na zmysły. Wrażenia wzrokowe zostaną wzmocnione linią świetlną podkreślającą poziom zgromadzonej niegdyś w zbiorniku wody, której towarzyszyć będzie niezwykła melodia dźwięków wody. Wrażenia akustyczne różnią się w zależności od miejsca – od trwającego nawet kilkadziesiąt sekund pogłosu, potęgującego najlżejszy nawet szelest, aż po echo wielokrotnie powtarzające każde słowo.
Zgodnie z opinią fachowców, akustyka zbiornika Sobieski jest ewenementem w skali kraju, a może nawet i Europy.
Pozostałe przestrzenie zbiornika zostaną wypełnione wystawą przedstawiającą historię gdańskich wodociągów, na której wyeksponowane będą historyczne zbiory zgromadzone przez GIWK – w tym także kapsuła czasu, odkryta podczas prac remontowych w oruńskim zbiorniku (wmurowany w ceglaną konstrukcję list/dokument w butelce, pozostawiony najprawdopodobniej przez budowniczych obiektu).
Obiekt znajdujący się na malowniczej Wyspie Sobieszewskiej to jedyne współczesne miejsce na mapie Szlaku.
To istotny element inwestycji GIWK związanej z budową sieci wodociągowej, której celem było włączenie Wyspy Sobieszewskiej i Płoni Wielkiej do gdańskiego systemu wodociągowego. Jest współczesną wieżą ciśnień, która oprócz technicznej (zapewnienie odpowiedniego ciśnienia w sieci wodociągowej) i widokowej (z tarasu, znajdującego się około 10 m ponad koronami drzew można podziwiać Wyspę Sobieszewską, Żuławy Gdańskie i Zatokę Gdańską pełni dodatkowo funkcję edukacyjną.
NOWA WYSTAWA MULTIMEDIALNA NA KAZIMIERZU >>>
Prace budowlane rozpoczęły się w styczniu 2014 r i trwały przez 21 miesięcy. W realizacji przedsięwzięcia mieli swój udział sami mieszkańcy Wyspy Sobieszewskiej, którzy wybrali formę zbiornika w głosowaniu internetowym.
