Naturalne sposoby oczyszczania ścieków stają się coraz bardziej popularne. Oczyszczalnie hydrofitowe, czyli roślinne, są już stosowane na skalę przemysłową m.in. we Włoszech i w Szwecji. Politechnika Gdańska wraz z Uniwersytetem Halmstad (Szwecja) i Uniwersytetem Technicznym z Kowna współpracuje przy projekcie, który ma umożliwić powszechniejsze zastosowanie tej metody w Polsce.
Oczyszczanie hydrofitowe wykorzystują naturalne procesy biologiczne pozwalające na usunięcie ze ścieków nadmiernej ilości związków azotu i fosforu. Główną zaletą tej metody jest wysoka skuteczność, a także brak ingerencji w środowisko naturalne. W przeciwieństwie do tradycyjnych obiektów, hydrofity nie psują estetyki otoczenia, w której są stosowane. Oczyszczalnie hydrofitowe są usytuowane na naturalnych obszarach krajobrazowych, tworząc wrażenie dzikich mokradeł i otoczonych roślinnością oczek wodnych. Takie bagienne środowiska przez większość roku są stale nawadniane i podmokłe, co powoduje rozwój charakterystycznych roślin bagiennych i wodolubnych tzw. hydrofitów. Właśnie od tych roślin pochodzi nazwa coraz powszechniej stosowanej metody oczyszczania ścieków.
Jak to działa?
Ścieki zarówno komunalne jak i przemysłowe charakteryzują się dużą zawartością związków azotu i fosforu, które stanowią substancje odżywcze, niezbędne do życia organizmów. Nadmiar tych składników powoduje nadmierny wzrost mikroorganizmów, który w środowisku wodnym jest odpowiedzialny za tzw. zjawisko eutrofizacji. Objawia się ono nadmiernym rozkwitem glonów na powierzchni wody (tzw. zakwit wody) i zmniejszeniem jej przejrzystości. W konsekwencji, z powodu braku dopływu światła słonecznego dochodzi do obumierania roślinności na dnie zbiorników, a spadek zawartości tlenu w wodzie ogranicza z kolei możliwości rozwoju organizmów wodnych. W oczyszczalniach hydrofitowych, dzięki obecności roślin wodolubnych powstają odpowiednie warunki do rozwoju „pożytecznych” mikroorganizmów, dzięki którym w odpowiednich strefach systemu korzeniowego roślin zachodzą procesy chemiczne prowadzące do eliminacji związków azotu i fosforu ze ścieków. Azot i fosfor są pochłaniane przez hydrofity, gdyż są to składniki odżywcze niezbędne do ich rozwoju. Specyficzna struktura tego rodzaju roślinności powoduje, że ma ona zdolność wiązania metali ciężkich i ich usuwania ze ścieku (tym samym ze środowiska), co jest niezwykle ważne, gdy mamy do czynienia ze ściekiem przemysłowym. Do roślin, które najczęściej są stosowane w oczyszczalniach hydrofitowych należą: trzcina pospolita (najczęstsza z uwagi na dużą odporność zarówno na mrozy jak i upały), pałka, mozga trzcinowata, kosaciec, manna mielec oraz wierzba.
Hydrofitowa współpraca uniwersytecka
Oczyszczalnie hydrofitowe mają być wykorzystywane w Basenie Morza Bałtyckiego na dużo większą skalę, niż dotychczas. Nad tym międzynarodowym przedsięwzięciem pracuje Uniwersytet w Halmstad, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej oraz Uniwersytet Techniczny w Kownie. Partnerzy projektu chcą wypracować taką technologię podczyszczania ścieków oczyszczonych, by możliwe było jej zastosowanie w przemyśle, dlatego partnerami strategicznymi są: Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o. i Grupa LOTOS S.A. Tego typu rozwiązania stosowane są w Szwecji oraz we Włoszech. Spotkania grupy realizującej projekt, odbyły się już w Gdańsku i w Szwecji. W listopadzie dojdzie do kolejnej wymiany informacji i doświadczeń na linii Polska-Szwecja-Litwa.
