Ile serii na plecy w tygodniu? Sprawdź optymalne wartości
Trening pleców to jeden z najważniejszych elementów treningu siłowego, który wpływa nie tylko na estetykę sylwetki, ale również na ogólną sprawność fizyczną i stabilność kręgosłupa. Odpowiednia liczba serii treningowych może zdecydować o efektywności naszych działań na siłowni i tempie rozwoju mięśni grzbietu. Właściwe zaplanowanie objętości treningowej to klucz do osiągnięcia imponujących rezultatów.
Dlaczego objętość treningowa pleców jest tak ważna?
Mięśnie pleców należą do największych grup mięśniowych w naszym ciele, dlatego wymagają odpowiedniego bodźca treningowego, aby się rozwijać. Zbyt mała liczba serii może skutkować niedostateczną stymulacją, co przełoży się na wolniejsze postępy. Z drugiej strony, nadmierna objętość treningowa może prowadzić do przetrenowania i zwiększonego ryzyka kontuzji.
Właściwa liczba serii zapewnia optymalną stymulację mięśniową, która przekłada się na przyrost masy mięśniowej i siły. Badania wskazują, że mięśnie pleców potrzebują zróżnicowanego bodźca treningowego, aby w pełni się rozwijać i zachować proporcjonalny wygląd.
Warto podkreślić, że silne mięśnie pleców mają ogromny wpływ na naszą postawę ciała i mogą zapobiegać bólom kręgosłupa, które są powszechnym problemem, szczególnie wśród osób prowadzących siedzący tryb życia. Dlatego tak istotne jest, aby właściwie zaplanować trening tej partii mięśniowej.
Optymalna liczba serii na plecy według poziomu zaawansowania
Liczba serii treningowych powinna być dostosowana do indywidualnego poziomu zaawansowania. Osoby początkujące potrzebują mniejszej objętości treningowej niż zaawansowani sportowcy, którzy już przyzwyczaili swoje ciało do intensywnych treningów.
Początkujący – budowanie fundamentów
Dla osób początkujących zaleca się wykonywanie 10-14 serii na plecy tygodniowo. Ta liczba pozwala na adaptację organizmu do treningu i minimalizuje ryzyko kontuzji. Osoby, które dopiero rozpoczynają swoją przygodę z treningiem siłowym, powinny skupić się przede wszystkim na nauce prawidłowej techniki wykonywania ćwiczeń.
Początkujący mogą rozłożyć te serie na 2 treningi w tygodniu, wykonując po 5-7 serii na każdym treningu. Warto pamiętać, że mięśnie pleców angażują się również podczas ćwiczeń na inne partie, co dodatkowo zwiększa całkowitą objętość treningową.
Dla osób początkujących kluczowe jest opanowanie techniki wykonywania ćwiczeń, a dopiero potem stopniowe zwiększanie objętości treningowej.
Średniozaawansowani – zwiększanie objętości
Osoby o średnim poziomie zaawansowania mogą zwiększyć liczbę serii do 14-18 tygodniowo. Jest to objętość, która zapewnia odpowiednią stymulację mięśniową przy zachowaniu właściwej regeneracji. Na tym etapie trenujący posiadają już solidne podstawy techniczne i mogą skupić się na progresji obciążenia.
Średniozaawansowani mogą rozłożyć trening pleców na 2-3 jednostki treningowe w tygodniu. Przy dwóch treningach tygodniowo, serie należy rozdzielić równomiernie. Daje to możliwość wykonania intensywniejszego treningu przy zachowaniu pełnej kontroli nad techniką.
- Trening 1: 7-9 serii (np. podciąganie na drążku, wiosłowanie sztangą, ściąganie drążka wyciągu)
- Trening 2: 7-9 serii (np. martwy ciąg, wiosłowanie hantlami, face pull)
Zaawansowani – maksymalna stymulacja
Zaawansowani zawodnicy często wykonują 18-24 serie tygodniowo. Należy jednak pamiętać, że ta liczba wymaga już doskonałej znajomości swojego organizmu i odpowiedniego przygotowania. Osoby zaawansowane mogą eksperymentować z większą objętością treningową, aby sprawdzić, jak ich organizm reaguje na zwiększoną stymulację.
Trzydniowy podział treningu pleców sprawdza się szczególnie u bardziej zaawansowanych osób, pozwalając na większą specjalizację poszczególnych partii mięśni pleców. Można na przykład podzielić trening w następujący sposób:
- Dzień 1: Nacisk na szerokość pleców (6-8 serii)
- Dzień 2: Nacisk na grubość pleców (6-8 serii)
- Dzień 3: Nacisk na górną część pleców i mięśnie czworoboczne (6-8 serii)
Jak rozłożyć serie treningowe w tygodniu?
Odpowiedni rozkład serii treningowych w tygodniu jest równie ważny jak sama liczba wykonywanych serii. Zbyt duża koncentracja objętości treningowej w jednym dniu może prowadzić do przetrenowania i zwiększonego ryzyka kontuzji.
Trening pleców raz w tygodniu
Trening pleców raz w tygodniu może być odpowiedni dla osób, które trenują według planu split, gdzie każda partia mięśniowa ma dedykowany dzień treningowy. W takim przypadku wszystkie serie na plecy wykonuje się podczas jednej sesji treningowej.
Przy treningu raz w tygodniu, objętość treningowa powinna być odpowiednio wysoka, aby zapewnić wystarczającą stymulację mięśni na cały tydzień. Dla początkujących może to być 10-12 serii, dla średniozaawansowanych 14-16 serii, a dla zaawansowanych nawet 18-20 serii podczas jednej sesji.
Przykładowy plan treningu pleców raz w tygodniu dla osoby średniozaawansowanej:
Ćwiczenie | Serie | Powtórzenia |
---|---|---|
Podciąganie na drążku | 4 | 8-12 |
Wiosłowanie sztangą | 4 | 8-10 |
Ściąganie drążka wyciągu | 3 | 10-12 |
Wiosłowanie hantlami | 3 | 10-12 |
Face pull | 2 | 15-20 |
Trening pleców dwa razy w tygodniu
Trening pleców dwa razy w tygodniu jest najczęściej rekomendowanym podejściem, które pozwala na odpowiednią regenerację między sesjami i maksymalizację efektów. Przy dwóch treningach tygodniowo, serie należy rozdzielić równomiernie.
Taki podział umożliwia wykonanie intensywniejszego treningu przy zachowaniu pełnej kontroli nad techniką. Dodatkowo, częstsze stymulowanie mięśni może prowadzić do lepszych efektów treningowych.
- Dzień 1: Nacisk na ćwiczenia pionowe (podciąganie, ściąganie drążka)
- Dzień 2: Nacisk na ćwiczenia poziome (wiosłowanie, martwy ciąg)
Trening pleców trzy razy w tygodniu
Trening pleców trzy razy w tygodniu jest odpowiedni dla osób trenujących według planu FBW (Full Body Workout) lub dla zaawansowanych sportowców, którzy chcą maksymalnie zwiększyć objętość treningową. W takim przypadku na każdej sesji wykonuje się mniejszą liczbę serii, ale łączna objętość tygodniowa może być bardzo wysoka.
Przy treningu trzy razy w tygodniu, należy zwrócić szczególną uwagę na regenerację i unikać trenowania pleców dzień po dniu. Zaleca się zachowanie przynajmniej jednego dnia przerwy między treningami angażującymi te same grupy mięśniowe.
Trening pleców trzy razy w tygodniu wymaga doskonałego zarządzania regeneracją i odpowiedniego doboru ćwiczeń, aby uniknąć przetrenowania.
Znaczenie różnorodności ćwiczeń w treningu pleców
Różnorodność ćwiczeń w treningu pleców jest kluczowa dla kompleksowego rozwoju wszystkich mięśni grzbietu. Mięśnie pleców są złożoną grupą mięśniową, która wymaga stymulacji pod różnymi kątami i z wykorzystaniem różnych rodzajów ruchu.
Ćwiczenia wielostawowe vs izolacyjne
Trening pleców powinien zawierać zarówno ćwiczenia wielostawowe, jak i izolacyjne. Ćwiczenia wielostawowe, takie jak podciąganie na drążku czy wiosłowanie sztangą, angażują wiele grup mięśniowych jednocześnie, co pozwala na podnoszenie większych ciężarów i budowanie ogólnej siły.
Z kolei ćwiczenia izolacyjne, takie jak ściąganie drążka wyciągu czy face pull, pozwalają skupić się na konkretnych mięśniach i dopracować detale. Połączenie obu typów ćwiczeń daje najlepsze rezultaty.
Przykładowe ćwiczenia wielostawowe na plecy:
- Podciąganie na drążku (różne chwyty)
- Wiosłowanie sztangą w opadzie
- Martwy ciąg
- Wiosłowanie hantlami
Przykładowe ćwiczenia izolacyjne na plecy:
- Ściąganie drążka wyciągu górnego
- Ściąganie linek wyciągu dolnego w siadzie
- Face pull
- Rozpiętki odwrotne
Ćwiczenia pionowe i poziome
W treningu pleców warto uwzględnić zarówno ćwiczenia pionowe (podciąganie ciężaru w pionie), jak i poziome (dociąganie w poziomie). Ćwiczenia pionowe, takie jak podciąganie na drążku czy ściąganie drążka wyciągu, angażują głównie mięśnie najszersze grzbietu, odpowiedzialne za szerokość pleców.
Z kolei ćwiczenia poziome, takie jak wiosłowanie sztangą czy hantlami, rozwijają głównie mięśnie czworoboczne i obłe, odpowiedzialne za grubość pleców. Zrównoważony rozwój obu wymiarów jest kluczowy dla estetycznego wyglądu pleców.
Zaleca się wykonywanie przynajmniej 3 serii ćwiczeń pionowych i 3 serii ćwiczeń poziomych podczas każdego treningu pleców, aby zapewnić kompleksowy rozwój wszystkich mięśni grzbietu.
Wpływ doświadczenia treningowego na liczbę serii
Doświadczenie treningowe ma ogromny wpływ na optymalną liczbę serii, jaką powinniśmy wykonywać na mięśnie pleców. Im dłuższy staż treningowy, tym większą objętość treningową możemy zastosować.
Wraz ze wzrostem doświadczenia, organizm adaptuje się do większych obciążeń, co pozwala na stopniowe zwiększanie liczby serii. Proces ten powinien jednak przebiegać stopniowo, aby uniknąć przetrenowania i kontuzji.
Osoby początkujące powinny zaczynać od mniejszej liczby serii i stopniowo ją zwiększać w miarę postępów. Ważne jest, aby nie zwiększać objętości treningowej zbyt szybko, ponieważ może to prowadzić do stagnacji lub nawet regresji wyników.
Poziom zaawansowania | Liczba serii na plecy tygodniowo |
---|---|
Początkujący | 10-14 |
Średniozaawansowany | 14-18 |
Zaawansowany | 18-24 |
Jak dostosować liczbę serii do celu treningowego?
Liczba serii na plecy powinna być dostosowana nie tylko do poziomu zaawansowania, ale również do celu treningowego. Inne podejście będzie odpowiednie dla osoby, która chce budować masę mięśniową, a inne dla kogoś, kto dąży do zwiększenia siły czy redukcji tkanki tłuszczowej.
Trening na masę mięśniową
Jeśli Twoim celem jest budowa masy mięśniowej pleców, powinieneś skupić się na objętości treningowej w zakresie 12-20 serii tygodniowo, wykonując 8-12 powtórzeń w każdej serii. Ważne jest, aby stosować odpowiednio duże obciążenia, które pozwolą wykonać zaplanowaną liczbę powtórzeń, ale nie więcej.
W treningu na masę mięśniową kluczowa jest również progresja obciążenia. Staraj się regularnie zwiększać ciężar, aby stale stymulować mięśnie do wzrostu. Pamiętaj jednak, że technika wykonywania ćwiczeń jest ważniejsza niż sam ciężar.
- Liczba serii: 12-20 tygodniowo
- Liczba powtórzeń: 8-12
- Tempo: kontrolowane
- Przerwy między seriami: 60-90 sekund
Trening na siłę
Jeśli Twoim celem jest zwiększenie siły mięśni pleców, powinieneś wykonywać 12-16 serii tygodniowo, ale z mniejszą liczbą powtórzeń (3-6) i większym obciążeniem. W treningu siłowym kluczowe są ćwiczenia wielostawowe, takie jak podciąganie na drążku z dodatkowym obciążeniem czy martwy ciąg.
W treningu na siłę można zastosować większą liczbę serii (5 i więcej) w zależności od dobranej liczby powtórzeń, których może być po 5 w każdej serii, albo 1-3 przy stopniowym wzroście ciężaru.
- Liczba serii: 12-16 tygodniowo
- Liczba powtórzeń: 3-6
- Tempo: kontrolowane, z naciskiem na fazę koncentryczną
- Przerwy między seriami: 2-3 minuty
Trening w okresie redukcji
W okresie redukcji tkanki tłuszczowej, kiedy jesteś na deficycie kalorycznym, możesz zwiększyć liczbę serii, ale zmniejszyć obciążenie. Taki trening pomoże utrzymać masę mięśniową podczas redukcji i jednocześnie zwiększy wydatek energetyczny.
W treningu redukcyjnym można wykonywać 16-24 serie tygodniowo, ale z większą liczbą powtórzeń (12-15) i krótszymi przerwami między seriami, co zwiększy intensywność treningu i spalanie kalorii.
- Liczba serii: 16-24 tygodniowo
- Liczba powtórzeń: 12-15
- Tempo: dynamiczne
- Przerwy między seriami: 30-60 sekund
Znaczenie regeneracji między treningami pleców
Odpowiednia regeneracja między treningami pleców jest równie ważna jak sam trening. Mięśnie rosną nie podczas treningu, ale podczas odpoczynku, dlatego tak istotne jest zapewnienie im odpowiedniego czasu na regenerację.
Standardowo zaleca się 48-72 godziny przerwy między intensywnymi treningami tej samej partii mięśniowej. W przypadku pleców, które są dużą grupą mięśniową, regeneracja może trwać nawet dłużej, szczególnie po bardzo intensywnym treningu.
Czynniki wpływające na regenerację mięśni pleców:
- Sen – minimum 7-8 godzin dziennie
- Odżywianie – odpowiednia podaż białka, węglowodanów i tłuszczów
- Nawodnienie – minimum 2-3 litry wody dziennie
- Aktywna regeneracja – lekkie ćwiczenia aerobowe, stretching
- Techniki wspomagające – masaż, sauna, kąpiele zimno-ciepłe
Jak monitorować postępy i dostosowywać liczbę serii?
Monitorowanie postępów jest kluczowe dla efektywnego treningu pleców. Pozwala ocenić, czy aktualna liczba serii jest optymalna, czy może wymaga korekty. Jeśli nie widzisz postępów mimo regularnych treningów, może to oznaczać, że objętość treningowa jest nieodpowiednia.
Warto prowadzić dziennik treningowy, w którym będziesz zapisywać wykonane ćwiczenia, liczbę serii, powtórzeń i obciążenie. Dzięki temu będziesz mógł śledzić swoje postępy i dostosowywać plan treningowy do aktualnych potrzeb.
Regularnie analizuj swoje postępy i nie bój się eksperymentować z liczbą serii, aby znaleźć optymalną objętość treningową dla swoich mięśni pleców.
Jeśli zauważysz, że Twoje postępy zwolniły lub zatrzymały się, możesz spróbować zwiększyć lub zmniejszyć liczbę serii na plecy. Pamiętaj jednak, że zmiany powinny być stopniowe – nie więcej niż 2-3 dodatkowe serie tygodniowo.
Przykładowe plany treningowe na plecy
Poniżej przedstawiam przykładowe plany treningowe na plecy dla osób o różnym poziomie zaawansowania. Pamiętaj, że są to jedynie propozycje, które możesz dostosować do swoich indywidualnych potrzeb i możliwości.
Plan dla początkujących (10-14 serii tygodniowo)
Trening 1 (5-7 serii):
- Podciąganie na drążku wspomagane lub ściąganie drążka wyciągu górnego: 3 serie po 8-10 powtórzeń
- Wiosłowanie sztangą w opadzie: 3 serie po 10-12 powtórzeń
- Face pull: 1 seria po 15 powtórzeń
Trening 2 (5-7 serii):
- Ściąganie drążka wyciągu górnego: 3 serie po 10-12 powtórzeń
- Wiosłowanie hantlami: 3 serie po 10-12 powtórzeń
- Rozpiętki odwrotne: 1 seria po 15 powtórzeń
Plan dla średniozaawansowanych (14-18 serii tygodniowo)
Trening 1 (7-9 serii):
- Podciąganie na drążku: 4 serie po 8-10 powtórzeń
- Wiosłowanie sztangą w opadzie: 3 serie po 8-10 powtórzeń
- Face pull: 2 serie po 15 powtórzeń
Trening 2 (7-9 serii):
- Martwy ciąg: 3 serie po 6-8 powtórzeń
- Ściąganie drążka wyciągu górnego: 3 serie po 10-12 powtórzeń
- Wiosłowanie hantlami: 3 serie po 10-12 powtórzeń
Plan dla zaawansowanych (18-24 serie tygodniowo)
Trening 1 (6-8 serii – nacisk na szerokość):
- Podciąganie na drążku: 4 serie po 6-8 powtórzeń (z dodatkowym obciążeniem)
- Ściąganie drążka wyciągu górnego: 3 serie po 8-10 powtórzeń
- Ściąganie linek wyciągu dolnego w siadzie: 1 seria po 12-15 powtórzeń
Trening 2 (6-8 serii – nacisk na grubość):
- Martwy ciąg: 4 serie po 4-6 powtórzeń
- Wiosłowanie sztangą w opadzie: 3 serie po 6-8 powtórzeń
- Wiosłowanie hantlami: 1 seria po 10-12 powtórzeń
Trening 3 (6-8 serii – nacisk na górną część pleców):
- Wiosłowanie sztangą podchwytem: 3 serie po 8-10 powtórzeń
- Face pull: 3 serie po 12-15 powtórzeń
- Rozpiętki odwrotne: 2 serie po 15 powtórzeń
Najczęstsze błędy w planowaniu objętości treningowej pleców
Planowanie objętości treningowej pleców może być wyzwaniem, szczególnie dla osób początkujących. Oto najczęstsze błędy, których warto unikać:
Zbyt duża objętość treningowa
Jednym z najczęstszych błędów jest wykonywanie zbyt dużej liczby serii na plecy, co może prowadzić do przetrenowania i zwiększonego ryzyka kontuzji. Pamiętaj, że więcej nie zawsze znaczy lepiej. Objętość treningowa powinna być dostosowana do Twojego poziomu zaawansowania i możliwości regeneracyjnych.
Sygnały ostrzegawcze, które mogą wskazywać na zbyt dużą objętość treningową:
- Przewlekłe zmęczenie
- Spadek siły i wydolności
- Bóle mięśniowe utrzymujące się dłużej niż 72 godziny
- Problemy ze snem
- Zwiększona podatność na kontuzje
Zbyt mała objętość treningowa
Z drugiej strony, zbyt mała liczba serii na plecy może nie zapewnić wystarczającej stymulacji mięśniowej, co przełoży się na wolniejsze postępy. Jeśli Twoje mięśnie pleców nie są odpowiednio zmęczone po treningu lub nie odczuwasz poprawy siły i masy mięśniowej mimo regularnych treningów, może to oznaczać, że objętość treningowa jest zbyt mała.
Warto pamiętać, że mięśnie pleców są dużą grupą mięśniową, która wymaga odpowiedniego bodźca treningowego, aby się rozwijać. Dlatego tak ważne jest znalezienie optymalnej liczby serii, która zapewni wystarczającą stymulację mięśniową, ale nie doprowadzi do przetrenowania.
Brak różnorodności ćwiczeń
Kolejnym błędem jest wykonywanie ciągle tych samych ćwiczeń na plecy, co może prowadzić do stagnacji i zmniejszenia efektywności treningu. Mięśnie pleców są złożoną grupą mięśniową, która wymaga stymulacji pod różnymi kątami i z wykorzystaniem różnych rodzajów ruchu.
Warto uwzględnić w treningu zarówno ćwiczenia pionowe, jak i poziome, a także ćwiczenia wielostawowe i izolacyjne. Dzięki temu zapewnisz kompleksowy rozwój wszystkich mięśni grzbietu i unikniesz stagnacji.
Jak łączyć trening pleców z treningiem innych partii mięśniowych?
Trening pleców można łączyć z treningiem innych partii mięśniowych, aby zoptymalizować czas spędzony na siłowni i zapewnić odpowiednią regenerację. Oto kilka popularnych kombinacji:
Plecy i bicepsy
Łączenie treningu pleców z treningiem bicepsów jest jednym z najpopularniejszych rozwiązań, ponieważ bicepsy są zaangażowane w większość ćwiczeń na plecy, szczególnie w ćwiczenia z podciąganiem. Dzięki temu bicepsy są już wstępnie zmęczone, co pozwala na bardziej efektywny trening tej partii mięśniowej.
Przykładowy plan treningu pleców i bicepsów:
- Podciąganie na drążku: 4 serie po 8-10 powtórzeń
- Wiosłowanie sztangą w opadzie: 3 serie po 8-10 powtórzeń
- Ściąganie drążka wyciągu górnego: 3 serie po 10-12 powtórzeń
- Uginanie ramion ze sztangą: 3 serie po 10-12 powtórzeń
- Uginanie ramion z hantlami na ławce skośnej: 3 serie po 10-12 powtórzeń
Plecy i klatka piersiowa
Łączenie treningu pleców z treningiem klatki piersiowej może być dobrym rozwiązaniem dla osób, które chcą trenować mięśnie antagonistyczne w jednym dniu. Dzięki temu można wykonywać ćwiczenia naprzemiennie, co pozwala na lepszą regenerację między seriami i zwiększenie intensywności treningu.
Przykładowy plan treningu pleców i klatki piersiowej:
- Wyciskanie sztangi na ławce płaskiej: 4 serie po 8-10 powtórzeń
- Podciąganie na drążku: 4 serie po 8-10 powtórzeń
- Rozpiętki z hantlami na ławce płaskiej: 3 serie po 10-12 powtórzeń
- Wiosłowanie sztangą w opadzie: 3 serie po 8-10 powtórzeń
- Pompki na poręczach: 3 serie po 10-12 powtórzeń
Plecy i nogi
Łączenie treningu pleców z treningiem nóg może być dobrym rozwiązaniem dla osób, które chcą trenować górną i dolną część ciała w jednym dniu. Taki trening jest jednak bardzo wymagający i wymaga odpowiedniej kondycji i regeneracji.
Przykładowy plan treningu pleców i nóg:
- Przysiady ze sztangą: 4 serie po 8-10 powtórzeń
- Podciąganie na drążku: 4 serie po 8-10 powtórzeń
- Wykroki z hantlami: 3 serie po 10-12 powtórzeń na nogę
- Wiosłowanie sztangą w opadzie: 3 serie po 8-10 powtórzeń
- Prostowanie nóg w siadzie: 3 serie po 12-15 powtórzeń
Podsumowanie – ile serii na plecy w tygodniu?
Optymalna liczba serii na plecy w tygodniu zależy od wielu czynników, takich jak poziom zaawansowania, cel treningowy, indywidualne predyspozycje i możliwości regeneracyjne. Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie, ale można określić pewne ogólne wytyczne.
Dla początkujących zaleca się wykonywanie 10-14 serii na plecy tygodniowo, dla średniozaawansowanych 14-18 serii, a dla zaawansowanych 18-24 serie. Pamiętaj jednak, że są to jedynie ogólne zalecenia, które należy dostosować do swoich indywidualnych potrzeb i możliwości.
Kluczowe jest znalezienie optymalnej liczby serii, która zapewni wystarczającą stymulację mięśniową, ale nie doprowadzi do przetrenowania. Warto eksperymentować z różną objętością treningową i obserwować, jak Twoje ciało reaguje na zmiany.
Pamiętaj również o znaczeniu regeneracji, różnorodności ćwiczeń i progresji obciążenia. Te czynniki są równie ważne jak sama liczba wykonywanych serii i mają ogromny wpływ na efektywność treningu pleców.
Co warto zapamietać?:
- Optymalna liczba serii na plecy tygodniowo: 10-14 dla początkujących, 14-18 dla średniozaawansowanych, 18-24 dla zaawansowanych.
- Kluczowe znaczenie ma różnorodność ćwiczeń – łącz ćwiczenia wielostawowe i izolacyjne oraz pionowe i poziome.
- Regeneracja: zaleca się 48-72 godziny przerwy między intensywnymi treningami tej samej partii mięśniowej.
- Monitoruj postępy i dostosowuj liczbę serii, aby uniknąć stagnacji – zmiany powinny być stopniowe (max 2-3 serie tygodniowo).
- W treningu na masę mięśniową wykonuj 12-20 serii tygodniowo, a na siłę 12-16 serii z mniejszą liczbą powtórzeń.